Viêm xoang là một bệnh vô cùng phổ biến và là một trong những bệnh giao mùa, xảy ra do viêm các khu xoang cạnh mũi - mà đa số là bởi nhiễm trùng. Viêm xoang được phân loại theo cấp tính và mãn tính, viêm xoang cấp tính thường được điều trị nội khoa và viêm khoang mãn tính thường được điều trị ngoại khoa.

Nguyên nhân của viêm xoang

Bệnh viêm xoang là một trong những căn bệnh mãn tính phổ biến và rất dễ phát sinh bệnh, đặc biệt là trong điều kiện môi trường sinh hoạt ô nhiễm ngày nay. Nguyên nhân gây ra bệnh rất nhiều, nhưng về tổng quát, có thể nằm chung trong các nguyên nhân sau đây:

• Mọi lý do khiến cản trở luồng khí vào, dẫn lưu chất tiết ra khỏi xoang đều khiến cho chất dịch thoát ra không kịp, làm cho lỗ thông phù nhỏ thêm, lỗ thông xoang gần như bị tắc nghẽn. VIệc ứ đọng chất nhầy là mô trường thuận lợi để vi khuẩn cũng như một số loại nấm mốc phát triển trong các khoang xoang.
• Cơ địa dị ứng một chất nào đó, thường là hóa chất, thức ăn biến chất, làm cho niêm mạc mũi bị phù nề, gây bít và tắc lỗ thông xoang, dẫn đến nhiễm trùng xoang.
• Sức đề kháng của cơ thể kém, không đủ để chống lại các loại vi khuẩn, dẫn đến suy giảm miễn dịch, suy yếu niêm mạc đường hô hấp, rối loạn hệ thần kinh thực vật. Khi bệnh nhân bị viêm xoang sẽ dẫn đến viêm một số bộ phận liên quan khác.
• Tuyến nhầy của viêm mạc xoang hoạt động quá tải.
• Hệ thống lông chuyển, có chức năng vận chuyển các chất nhầy trong mũi ra ngoài, hoạt động kém.
• Do bị viêm mũi sau khi bị nhiễm siêu vi (cúm, sởi, ...), bị bội nhiễm, viêm mũi dị ứng trong thời gian dài hoặc bị vẹo vách ngăn. Có trường hợp viêm xoang là hậu quả để lại của sâu răng, nhiễm trùng răng ở hàm trên.
• Chấn thương gây tổn thương đến niêm mạc xoang.

Cấu tạo xoang và viêm xoang

Triệu chứng của viêm xoang

Viêm xoang có bốn triệu chứng chính, đó là:

• Đau nhức: Triệu chứng đau nhức thường xảy ra tùy theo vùng xoang bị viêm
  • Xoang hàm: Nhức vùng má.
  • Xoang trán: Nhức giữa hai lông mày. Có thời gian nhất định, thường là tầm 10 giờ sáng.
  • Xoang sàng trước: Nhức giữa hai mắt.
  • Xoang sàng sau, xoang bướm: Nhức trong sâu, nhức vùng gáy.

Đau nhức xoang

• Chảy dịch, nước mũi: Viêm xoang thường gây ra hiệu ứng chảy dịch, tùy thuộc vào vị trí của xoang bị viêm mà dịch nhầy có thể chảy ra phía mũi hoặc xuống dưới họng. Viêm các xoang trước thì chảy ra vùng mũi còn viêm các xoang sau thì chảy ra vùng họng. Triệu chứng chảy dịch làm cho người bệnh có cảm giác luôn phải khụt khịt mũi hoặc cảm giác lờ đờ ở cổ họng, luôn muốn khạc nhổ. Tùy theo mức độ bệnh là nặng hay nhẹ, bệnh mới bị hay đã bị lâu năm, dịch nhầy sẽ có màu trắng đục, màu vàng nhạt hoặc màu xanh, có mùi hôi.
• Nghẹt mũi, tắc mũi gây ra khó thở: Đây là triệu chứng xảy ra ở vùng mũi. Có thể gây nghẹ ở một bên, đôi khi xảy ra hiện tượng nghẹ cả hai bên, gây khó thở cho người bệnh.
• Điếc mũi: Là hiện tượng làm mất đi khứu giác của người bệnh. Triệu chứng này làm cho mũi không thể ngửi thấy mùi mà do viêm nặng, phù nề nhiều, mùi thông thể đến được thần kinh khứu giác.

Tùy theo các loại viêm xoang mà xuất hiện các loại triệu chứng kể trên. Với loại viêm xoang khó phát hiện thì các triệu chứng không rõ ràng, còn với loại viêm xoang dễ phát hiện sẽ có ít nhất 3 triệu chứng xuất hiện. Với trường hợp đặc biệt viêm xoang hàm do răng gây ra, sẽ chỉ có xoang hàm một bên bị viêm nặng do vi khuẩn từ sâu răng đưa vòa xoang khiến mủ chảy vào mũi, rất hôi.

Lưu ý: Cần phân biệt với các triệu chứng của bệnh viêm mũi dị ứng. Bệnh viêm mũi dị ứng sẽ thường gây ra các triệu chứng như ngứa mũi, hắt hơi liên tục thành tràng dài vào buổi sáng hoặc tối, thường có chảy dịch mũi trong suốt, không màu và gây ngạt mũi.

Điều trị viêm xoang hiệu quả

Để điều trị viêm xoang hiệu quả, ta cần phải giữ nhiệt độ trong nhà vừa phải, xông mũi bằng hơi nước nóng, uống nước thật nhiều để làm loãng các chất tiết. Nếu viêm xoang di vi trùng, bác sĩ có thể cho bạn uống một đợt kháng sinh từ 10 - 14 ngày. Với mủ và chất nhầy, có thể sử dụng thuốc chống sổ mũi, tuy nhiên cũng phải cẩn thận khi dùng vì có thể gây hại nhiều hơn lợi khi làm khô mũi quá mức và các chất không thoát đưcọ ra ngoài.Ngoài ra có thể sử dụng phương pháp dân gian bằng nước muối sinh lý và tỏi để làm sạch mũi, rất dễ chịu với bệnh nhân. 

Nếu sử dụng những phương pháp trên mà vẫn không có hiệu quả thì nên tìm gặp đến bác sĩ để được tư vấn và điều trị ngoại khoa.

Phòng ngừa bệnh viêm xoang

Với hiện trang môi trường sinh sống hiện tại bị ô nhiễm nặng, cùng với việc khí hậu biến đổi thất thường, để phòng ngừa được bệnh viêm xoang, chúng ta cần phải lưu ý một số điểm sau:

• Đeo khẩu trang trước khi ra đường và khi làm công việc gặp nhiều bụi bặm. Giữ cho môi trường xung quanh luôn sạch sẽ, tránh xa khói bụi, chất thải, đồng thời ăn uống đủ dinh dưỡng.

Đeo khẩu trang để bảo vệ đường hô hấp

• Không dùng các loại tinh dầu quế, hồi làm cao để xoa cho trẻ em khi tắc hoặc nghẹ mũi vì sẽ gây kích thích xung huyết da và niêm mạc đường hô hấp của trẻ.
• Đối với những người mẫn cảm thì cần phải chú ý phòng tránh phấn hoa, nước hoa, thức ăn lạ có nhiều gia vị và khi nhiệt độ thay đổi. Nếu ngữa mũi hay muôn hắt hơi thì tuyệt đối cũng không được cho tay vào ngoáy vì đó là con đường để vi trùng tiếp cận, khiến cho bệnh ngày càng nặng thêm. Khi có dịch mũi, chỉ được xì ra, không được hít vào như trẻ nhỏ hay làm, không nên cố gắng xì mạnh vì điều đó sẽ đẩy chất viêm vào vòi nhĩ và tai.
• Khi đi tắm hoặc đi bơi, nếu bị nước vào tai hoặc mũi thì nên tìm cách để cho nước ra ngoài (ví dụ nước vào tai thì nên nghiêng đầu để nước chảy ra ngoài, sau đó dùng tăm bông để vệ sinh tai hoặc nếu nước vào mũi thì bịt và xì từng bên một, nước sẽ ra mà không làm tổn thương đến mũi). Ở một số bể bơi công cộng thường không được vệ sinh sạch sẽ nên tránh để nước vào tai, mũi tránh gây viêm xoang.
• Khi có các triệu chứng ban đầu như hắt hơi, chảy nước mũi, tắc mũi, cần điều trị ngay để tránh trường hợp gây ra biến chứng thành bệnh viêm xoang.

Những biến chứng nguy hiểm từ viêm xoang

Viêm xoang có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm cho các bộ phận liên quan khác ở đường hô hấp như viêm tai giữa, viêm họng mãn tính, nhiệt miệng, viêm thanh quản, viêm khí phế quản; các biến chứng ở mặt như nhiễm trùng ổ mắt, viêm thần kinh thị giác; các biến chứng ở sọ não như viêm tắc tĩnh mạch xoang hang, viêm não, viêm màng não. Khi người viêm xoang bị sốt cao, đau đầu nghiêm trọng, đau mắt hay giảm thị lực, cần đưa đến bác sĩ ngay để chữa trị kịp thời.